Từ điển bách khoa Britannica

Việt Nam có gì ở cuốn Từ điển mang tính học thuật nhất trong khối các nước nói tiếng Anh, do Mỹ chủ trì này?

Từ lần xuất bản đầu tiên khoảng năm 1768-1771 cho đến nay, Từ điển Bách khoa Britannica luôn được coi là một trong số những bộ tri thức bách khoa chính xác, đáng tin cậy và có quyền uy nhất trong thế giới nói tiếng Anh.

Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều quan tâm đặc biệt đến việc biên soạn, xuất bản các từ điển bách khoa của mình và dịch các bộ bách khoa nổi tiếng thế giới của nhân loại phục vụ phát triển tư duy, trí tuệ, học vấn của dân tộc. Nhiều nguyên thủ quốc gia như Nga, Tây Ban Nha, Thái Lan, Trung Quốc… đã ký hợp đồng với Hoa Kỳ để được quyền dịch và xuất bản bộ Từ điển Bách khoa Britannica.

Từ điển Bách khoa Britannica sẽ là nguồn tài liệu tham khảo cần thiết cho cán bộ quản lý giáo dục các cấp, các thầy cô giáo, các thư viện trường học, các cơ quan, doanh nghiệp và mọi gia đình.

Tám năm kể từ ngày Nhà xuất bản Giáo dục ký hợp đồng mua bản quyền phiên bản rút gọn của Bộ bách khoa toàn thư được đánh giá có tính học thuật cao nhất trong các nước sử dụng tiếng Anh, bộ sách đã hoàn thành bản dịch tiếng Việt trong năm 2014.

Sách dịch sang tiếng Việt có tên “Từ điển Bách khoa Britannica”, được phát hành từ 20/11, gồm hai tập, tổng cộng 3.056 trang. Hình thức trình bày công phu, trang trọng: in bốn màu toàn bộ, đóng bìa cứng chữ dập chìm, ép nhũ vàng, có bìa áo cho từng cuốn, có hộp cứng bao ngoài. Đại diện nhà xuất bản cho biết, số lượng sách in và phát hành lần đầu là 3.000 bản. Mỗi bộ sách có giá 3 triệu đồng, nhắm đến đối tượng là các cơ quan, trường học, thư viện và các cá nhân có nhu cầu lĩnh hội nguồn tri thức lớn của thế giới.

Từ điển Bách khoa Britannica gồm 28.000 mục từ, 2.500 hình minh họa và bản đồ, 51 lĩnh vực khoa học và đời sống, gần 300 mục từ về Việt Nam do các tác giả Việt Nam biên soạn theo thỏa thuận với phía Mỹ, Công ty Bách khoa thư Britannica Mỹ xét duyệt.

Việc chuyển dịch sang tiếng Việt mất gần tám năm (lúc đầu dự định hai năm), do 54 dịch giả, 62 chuyên gia hiệu đính, thẩm định, biên tập, trong đó có 8 chuyên gia từ điển kỳ cựu, dưới sự chỉ đạo của bốn thành viên Hội đồng biên soạn – biên dịch, do ông Ngô Trần Ái – Chủ tịch Hội đồng thành viên – Tổng giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam – làm chủ tịch.

Nguyên Bộ trưởng đánh giá bộ sách đạt ba tiêu chí: Khách quan, Chính xác, Tin cậy. “Tuy vậy, như Lời nhà xuất bản viết: công việc hết sức khó khăn, các dịch giả, người hiệu đính và biên tập viên đã làm việc cật lực trong nhiều năm nhưng ‘khó tránh khỏi sai sót’.

Tạp chí Nature (một tạp chí khoa học có uy tín vào bậc nhất thế giới) từng thống kê, mỗi bài trong Encyclopedia Britannica (phiên bản tiếng Anh, 32 tập) trung bình có thể có 2,98 lỗi. Từ điển bách khoa Britannica đương nhiên còn có thể hoàn thiện hơn hiện tại”, GS Phạm Minh Hạc nhận định.
Bài và ảnh theo Edibook

Trân trọng./.

THÙY DƯƠNG