Bài 8: Honoré de Balzac

Các tác phẩm văn học cổ điển lớn trên thế giới đều minh họa cho sự không thay đổi của bản chất con người: từ xưa đến nay, nơi nơi, con người không dứt bỏ được mối thất tình (theo Phật giáo), cho nên rất giống nhau. Đọc thơ ngụ ngôn của nhà văn Pháp La Fontaine thế kỉ 17(Một tấn tuồng có trăm hồi khác nhau) và các tiểu thuyết của nhà văn Balzac, thế kỉ 19 (Tấn tuồng đời) ta có cảm giác gặp những người bằng xương, bằng thịt ở xã hội Việt Nam ngày nay.

Honoré de Balzac là nhà văn Pháp viết tiểu thuyết hiện thực phê phán. Mẹ ông xuất thân từ một gia đình tiểu tư sản Paris. Bố ông từ tỉnh nhỏ lên Paris làm viên chức. Năm 20 tuổi, ông bỏ học luật và bắt đầu viết văn. Ông viết tiểu thuyết trữ tình, kí nhiều bút danh khác nhau. Năm 1825, ông có ý đồ làm giàu bằng nghề xuất bản và nghề in, do đó tìm hiều các mánh khóe làm ăn của bọn tư sản. Nhưng thất bại và nợ nần khiến ông trở về sáng tác văn học. Từ đó, trong khoảng 20 năm lao động nghệ thuật gian khổ, ông xây dựng được một văn nghiệp vĩ đại….

Sinh thời đến khi mất, ông được ngưỡng mộ như một thiên tài có sức sáng tạo lớn. Ông nhà văn sáng lập và là đại diện tiêu biểu cho chủ nghĩa hiện thực phê phán với quan niệm: hoàn cảnh xã hội tạo ra con người, và con người ảnh hưởng lại đến xã hội, xã hội tiền hóa theo quy luật. Thế giới quan của ông chứa đựng nhiều mâu thuẫn. Một mặt, ông tin tưởng là trật tự xã hội tư bản chủ nghĩa nhất định thắng; nhưng mặt khác, ông không tán thành nó, không tin vào thắng lợi lâu dài của nó. Toàn bộ tác phẩm của ông là một bản tố cáo sâu sắc xã hội tư bản Pháp, ông miêu tả số phận con người thuộc các tầng lớp xã hội khi giai cấp tư sản Pháp đương vươn lên, nhất là từ 1789 đến 1848; đồng thời, ông lại lí tưởng háo nhân vật quý tộc, và do cái nhìn bi quan, ông có những tư tưởng bảo thủ không tưởng, đề cao tôn giáo. Dù sao, ông cũng là nhà văn hiện thực lớn nhất của Pháp, một trong số nhà văn hiện thực lớn của thế giới, có hiểu biết sâu rộng về con người và xã hội, có ảnh hưởng lớn đến văn học Pháp và thế giới.

Sau đây là một số suy nghĩ của Balzac:

Ngẫu nhiên là nhà viết tiểu thuyết vĩ đại nhất thế giới: muốn được phong phú, chỉ cần nghiên cứu ngẫu nhiên.

Sự đam mê đánh dấu nhân loại. Không có đam mê, tôn giáo, lịch sử, tiểu thuyết, nghệ thuật sẽ trở thành vô dụng.

Niềm vui chỉ có thể nảy nở giữa những người đồng cảm.

Trích trang 37,38.

Trân trọng./.

THÙY DƯƠNG