Xứ Đông Dương
Hà Nội cổ kính với những con phố Tây đẹp như mơ bao quanh Thành cổ và khu 36 phố phường sầm uất đặc trưng của dân Kẻ Chợ, đã trở nhành niềm yêu và nỗi nhớ của biết bao người. Nào là Phan Đình Phùng, Hoàng Diêu với hàng sấu rợp bóng mát, đổi mùa là lá vàng lại bay bay trong gió và trải vàng cả vỉa hè rộng thênh thang…Nào là Tràng Thi – Hàng Khay _ Tràng Tiền, không rộng lớn đến như thế nhưng thật hoa lệ với những tòa biệt thự là những trung tâm văn hóa lớn: Thư viện Quốc Gia, Tòa bưu điện, Nhà hát lớn, phòng triển lãm tranh, rạp hát.v.v.v.v. Rồi lại cả Hàng Bài, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Bà Triệu, Quang Trung…Biết bao mà kể!
Hà Nội là thành phố đầu tiên có điện ở Châu Á
Hà Nội có cây cầu Long Biên nổi tiếng với vị kiến trúc sư là đồng tác giả của ngọn Tháp Effiel lẫy lừng.
Hà Nội có tuyến đường sắt Hà Nội _ Vân Nam được khởi công từ những năm đầu thế kỷ 20.
….
Tất cả những điều đó đều là thật. Nhưng để có một Hà Nội như thế, lại không phải do chính những người dân nơi đây làm nên; và cũng không phải là tình yêu của những người từ nơi khác đến dành cho xứ xở này! Tất cả là xuất phát từ một con người yêu nước chân chính, hết lòng phụng sự Tổ Quốc, một viên thực dân“cai trị” mẫu mực với quan điểm Xây dựng bền chặt để khai thác. Đó chính là Paul Dumer – Toàn quyền Đông Dương (1897-1902), sau trở thành Tổng thống Pháp (1931-1932 – bị ám sát), Tổ quốc ở đây là Pháp, xứ sở cai trị ở đây là Đông Dương.
Đến cả cuốn hồi ký nức danh XỨ ĐÔNG DƯƠNG ra đời, cũng là do “yêu cầu chốt lại các ký ức của mình, nhất là dành cho giới trẻ, cho những con người sẽ là những công dân, những người lính của ngày mai”
Paul Dumer sinh ra trong một gia đình công nhân đường sắt, có một tuổi thơ vất vả, nhưng nghị lực và có ý chí học tập, đã tốt nghiệp cử nhân Toán, cử nhân Luật, sau trở thành một Chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, từng giữ chức Bộ trưởng Bộ Tài chính Pháp năm 38 tuổi, tham gia Đảng cấp tiến và từ nhà báo trở thành nghĩ sỹ của Đảng này, có mối quan hệ rộng với các tập đoàn tài chính…Nghĩa là, con người ấy với vốn kiến thức rất sâu sắc về các lĩnh vực địa ký, kinh tế, chính trị, lại có kinh nghiệm thực tế, nên cuốn Hồi ký đặc biệt XỨ ĐÔNG DƯƠNG mang nhiều giá trị hơn bất kỳ cuốn hồi ký nào!
Một tác phẩm về Việt Nam học đẹp, bao quát, cuốn hút: Sài gòn, miền Tây nam bộ, miền trung, miền Bắc với những địa danh cụ thể: Sài Gòn, Hà Nội, Hạ Long, Nam định Đà Nẵng, Thanh Hóa, Huế, Đà Lạt..v.v.v..Đặc biệt đoạn mô tả về Tre việt nam thì quả là xuất sắc. Có thể nói là xét về văn xuôi, thì đó là đoạn mô tả hay nhất, xứng tầm nhất, bao quát nhất về công dụng của tre việt nam. Ngoài ra là mô tả kỳ thi Hương và thi Hội cũng vô cùng chi tiết, khách quan và sinh động chưa từng găp trong các tác phẩm văn học;
Một cẩm nang về Quy hoạch kiến trúc dành cho giới chính trị và xây dựng;
Một nguồn tài liệu tham khảo đầu tiên và đáng quý về xây dựng và khai thác thuộc địa;
Một bức tranh lịch sử về 3 nước Đông Dương đầu thế kỷ XX;
Một tấm bản đồ địa lý thế giới trực quan, sinh động;
Một nguồn tư liệu quý về Du lịch và kinh tế;
Công của ngài Toàn quyền trong nhiệm kỳ 5 năm mà do bối cảnh lịch sử, xứ xở này được hưở
Hạ tầng được xây dựng ồ ạt, hàng loạt cây cầu: Thành Thái (Tràng Tiền), Bình Lợi (Sài Gòn), Long Biên; Cảng Hải Phòng, đường sắt Hà Nội vân nam, xây dựng Đà Lạt và tuyến đường sắt
Viện Viễn Đông Bác Cổ được xây dựng và đi vào hoạt động.
Ủng hộ và hậu thuẫn nhà bác học Yecsin và công tác nghiên cứu khoa học,
Đưa cây Cao su vào trồng.
Và một Hà Nội duyên dáng như hiện nay…
Các tác phẩm cùng thời kỳ hoặc viết về cùng thời kỳ chỉ là những lát cắt nhỏ mà chiếu từ Xứ Đông Dương đều thấy dáng dấp:Loan, Mẫu thượng ngàn, Mệnh giời bắt thế, Hoàng Thị Thế….
Tất cả cùng hòa điệu để cho chúng ta một thước phim tư liệu mới mẻ, quý giá về Đông Dương ngày ấy, đặc biệt là Việt Nam, là Hà Nội…
Trân trọng./.
THÙY DƯƠNG
